فرهنگ و گونه های اعتراض در قرآن

اعتراض رفتاری فطری و برخاسته از وجود انسان سالم و اجتماعی می باشد؛ انسانی که خداوند برای او حق آزادی و اختیار قائل شده و وظیفه مبارزه با ظلم و برقراری عدالت و امر به معروف و نهی از منکر را بر عهده اش نهاده است. اما بدیهی است که اگر اعتراض به طور صحیح و در موقعیت مناسب بروز نیابد، سبب ایجاد مشکلات گوناگونی در جوامع می گردد.در این پژوهش پس از بررسی حق اعتراض در علوم مختلف و به طور خاص در قرآن و اسلام، و همچنین کنکاش درخصوص علل بروز اعتراض، آیات حاوی اعتراض مورد بررسی قرار می گیرد؛ سپس بر اساس معنا، مفهوم،تفسیر و تحلیل آیاتی که بیانگر اعتراض و نارضایتی مردم در برابر خداوند و پیامبران الهی می باشد و با بهره گیری از برخی روایات مرتبط، در موردآداب، روش ها، چگونگی و انواع اعتراض بحث می شود.جمع بندی تحقیق نشانمی دهد که خداوند نه تنها حق اعتراض به ظلم، بی عدالتی و اعمال ناصواب را برای بشر جایز و محترم شمرده است بلکه آن را جزء وظایف هر مسلمان واقعی می داند، البته در صورتی که مغرضانه نبوده و به دنبال اصلاح امور و یا رفع هر گونه ظلم باشد، و در عین حال مخالف مبانی اسلام و مخل امنیت جامعه نبوده و اصول و قواعد اخلاقی را مدنظر داشته باشد. به علاوه بر اساس آیات و روایات مشخص شد که اعتراض دارای مراتب، شیوه ها و آدابی است که باید مورد توجه قرار گیرد؛ نوع برخورد با اعتراض نیز بر اساس قصد اصلی از انجام آن، متفاوت بوده و از گفتگو و مدارا تا برخورد متنبهانه یا قاطعانه و حتی انتظامی متغیر می باشد.